Matczyno-ojcowski zasób wyczerpany: oznaki, jak je zauważyć i sposoby radzenia sobie z problemem

Zagadnienie to najmocniej rzuca cień na te rodziny, gdzie rodzice muszą łączyć obowiązki zawodowe wykonywane zdalnie z troską o dzieci w różnych przedziałach wiekowych. Problem wypalenia rodzicielskiego jest istotnie bardziej dotkliwy niż wypalenie zawodowe. Dlaczego? Nie można po prostu wziąć urlopu od bycia rodzicem czy skorzystać z zwolnienia lekarskiego. Najnowsze badania sugerują, że nawet do 20% populacji polskiej doświadcza objawów silnego stresu. Przez ponad rok żyjemy według nowych reguł, co powoduje gromadzenie się frustracji, zmęczenia czy wypalenia. Czy możemy powrócić do cieszenia się z bycia rodzicem?

Czym konkretnie jest to tzw. wypalenie rodzicielskie?
Nikt nigdy nie twierdził, że opieka nad dzieckiem to prosta sprawa. Szczególnie gdy mówimy o pełnoetatowym byciu rodzicem. Bycie opiekunem to nie tylko cudowna przygoda, ale także duże wyzwanie. W pewnym sensie to pełnoetatowa praca, która wymaga dostępności przez prawie 24 godziny dziennie. Czasami sprostanie temu zadaniu jest bardzo trudne, szczególnie w czasie pandemii, kiedy rodzice nie mogą polegać na pomocy dziadków, niań, przedszkolanki czy nauczycieli.

Problem wypalenia rodzicielskiego jest coraz częściej poruszany. Gdy cały czas koncentrujemy się na dzieciach i ich potrzebach, trudno zająć się swoim dobrem. Łatwo wpadać w poczucie winy i prześladować się myślą, że może nie jesteśmy dobrymi rodzicami? Z czasem wypalenie rodzicielskie utrudnia normalne funkcjonowanie. Przede wszystkim zwiększa ryzyko wystąpienia problemów psychicznych oraz fizycznych.

Najczęstsze powody wypalenia rodzicielskiego
Pierwsze badania na ten temat przeprowadzono w 2017 roku. Na początku zidentyfikowano kilka cech osobowości, które mogą sprzyjać wypaleniu rodzicielskiemu. Wśród nich była m.in. niestabilność emocjonalna (neurotyzm). Ekstrawersja i otwartość na doświadczenia nie wydają się tu mieć znaczenia. Nie wpływają też na to zjawisko ilość dzieci ani różnica wieku między nimi.

Do najczęstszych przyczyn wypalenia rodzicielskiego zalicza się:

kłopoty emocjonalne rodziców i dystans do dziecka,
poczucie daremności,
brak wsparcia ze strony partnera,
wysokie oczekiwania społeczne,
osamotnienie oraz utrata autonomii.
W wielu krajach zachodnich problem ten stał się widoczny dopiero w obliczu przedłużającego się lockdownu. Wypalenie rodzicielskie pojawia się zazwyczaj, gdy sił i zasobów jest mniej niż potrzeb. Jeśli rodzic codziennie czuje się wypalony w swej roli, może zamknąć się w sobie oraz odizolować od rodziny.