Zjawisko dyssocjalnej osobowości: charakterystyka, przesłanki i metody postępowania
Terminy takie jak psychopatia czy zaburzenia dyssocjalne są używane do opisania zjawiska określanego jako dyssocjalna osobowość. Osoby charakteryzujące się tym rodzajem osobowości manifestują takie cechy, jak brak zdolności do empatii, emocjonalna oziębłość oraz ignorowanie powszechnie akceptowanych norm społecznych. Przyczyny tego typu aspołecznych postaw można upatrywać zarówno w aspektach fizjologicznych, jak i środowiskowych. Bycie w bliskim kontakcie z osobą wykazującą cechy dyssocjalne jest praktycznie niemożliwe, zwłaszcza gdy ta osoba prezentuje tzw. typ kalkulatywny. Mimo że terapia takich zaburzeń może być skomplikowana, jednym z najczęściej stosowanych narzędzi terapeutycznych jest psychoterapia.
Dyssocjalna osobowość, znana również pod nazwami psychopatia, antyspołeczna osobowość czy osobowość asocjalna, to schorzenie psychiczne objawiające się długotrwałym i nieprawidłowym schematem zachowań. Ten wzorzec manifestuje się w różnych sferach życia, na przykład w relacjach interpersonalnych czy w impulsywnym zachowaniu. Dyssocjalne zaburzenia osobowości, zgodnie z klasyfikacją ICD-10, są określane jako wzorzec postępowań zdominowany przez lekceważenie praw innych oraz ich częste naruszanie. Takie zachowania mogą być klasyfikowane jako dyssocjalne, o ile pojawiają się one po 15. roku życia. Osoby z dyssocjalną osobowością cechują się brakiem empatii, drażliwością, agresją, antyspołecznością, impulsywnością i skłonnością do kłamstwa. Są także skłonne do łamania prawa poprzez kradzieże, włamania czy handel narkotykami. Możliwe objawy to również nadużywanie substancji psychoaktywnych, samookaleczanie a nawet próby samobójcze.
Grupą, w której najłatwiej znaleźć osoby charakteryzujące się dyssocjalną osobowością, są przestępcy. Istotne jest jednak zdanie sobie sprawy z tego, że nie u każdego recydywy można zdiagnozować tę właśnie cechę osobowości. Można wyróżnić dwa podtypy dyssocjalnej osobowości: impulsywny i kalkulatywny.
