Skutki działania nikotyny na skórę: Zrozumienie zagrożeń i potrzeby pielęgnacji

Nikotyna, obecna w dymie tytoniowym, prowadzi do znacznego pogorszenia stanu skóry. Analiza Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z lat 2002-2005 wykazała, że negatywne efekty palenia papierosów ujawniały się u 30% populacji dorosłych oraz aż 20% młodzieży.

Głównym źródłem tych problemów jest dym tytoniowy, który powstaje podczas niekompletnego spalania tytoniu. Składa się on z ponad 4300 różnych związków chemicznych, które mają zdolność do wywoływania toksycznych, mutagennych i kancerogennych reakcji. Trzeba podkreślić, że te szkodliwe substancje oddziałują bezpośrednio w jamie ustnej i układzie oddechowym, a niektóre z nich są absorbowane przez układ krążenia i docierają do głębokich warstw tkanek i narządów.

Dym tytoniowy zawiera m.in. policykliczne węglowodory aromatyczne, N-nitrozaminy, aminy aromatyczne, aldehydy oraz reaktywne formy tlenu. Wśród substancji organicznych można wyróżnić styren, benzen, formaldehyd czy aldehyd octowy, a z nieorganicznych – związki chromu, arsenu, amoniak oraz tlenek azotu. Dym tytoniowy jest jednym z głównych źródeł reaktywnych form tlenu, które wywołują stres oksydacyjny w komórkach prowadząc do ich apoptozy. Ta apokalipsa komórkowa przyspiesza proces starzenia skóry i całego organizmu.

Obserwując skórę osób narażonych na działanie nikotyny, można zauważyć szereg charakterystycznych cech tzw. twarzy palacza. Skóra nabiera szarego odcienia, pojawiają się teleangiektazje i nieestetyczne przebarwienia. Typowym objawem są zmarszczki wokół ust, wynikające z pracy mięśnia okrężnego podczas zaciskania ust na papierosie.

Wszystkie te zmiany są konsekwencją wielu zaburzeń spowodowanych przez nikotynę i inne szkodliwe substancje. W wyniku ich działania obniża się poziom witamin A, C i E, decydujących o elastyczności skóry i jej zdolności do regeneracji. Warto dodać, że szybkość spadku ilości witaminy E jest dwukrotnie większa u osób palących. Ponadto nikotyna i pozostałe związki aktywują produkcję wolnych rodników, które prowadzą do modyfikacji DNA oraz uszkodzeń białek i lipidów błon komórkowych. Te cząsteczki biorą udział w przyspieszaniu procesu karcynogenezy, zmieniając aktywność enzymów komórkowych, receptorów błonowych i białek transportowych.

Do spowodowanych przez nikotynę zmian należy również skurcz naczyń krwionośnych, co prowadzi do niedotlenienia i złego odżywienia komórek skóry. Za to odpowiada zwiększone stężenie tlenku węgla we krwi, który łącząc się z hemoglobiną tworzy karboksyhemoglobinę, prowadząc do obniżenia prężności tlenu we krwi i tkankach. Palacze mają też zwiększoną lepkość krwi, co wiąże się z proagregacyjnym działaniem nikotyny oraz zmniejszoną produkcją prostacyklin.

Niezwykle ważne jest odpowiednie pielęgnowanie skóry osób palących, a zwłaszcza kobiet, które oczekują od gabinetów kosmetologicznych zabiegów mających na celu ukrycie lub zmniejszenie skutków długotrwałego palenia papierosów. W ramach profesjonalnej opieki kosmetycznej powinny być stosowane specjalistyczne kosmetyki, które pomogą poprawić kondycję skóry. Kobiety z tzw. cerą nikotynową powinny być edukowane o prawidłowej pielęgnacji domowej, w ramach której kluczowe jest dokładne oczyszczanie skóry rano i wieczorem.

Kolejnym ważnym elementem pielęgnacji jest stosowanie toniku przywracającego naturalne pH skóry, chociaż należy unikać tych zawierających alkohol, ze względu na ich wysuszający efekt. W walce z cerą nikotynową pomocne są także enzymatyczne peelingi, gommage, które usuwają martwe komórki naskórka i poprawiają mikrokrążenie skóry. Zaleca się również stosowanie maseczek nawilżających, natłuszczających i dotleniających skórę.

Osoby palące powinny szczególnie dbać o okolice oczu i ust za pomocą specjalnych kremów i serów. Idealne są produkty na dzień z filtrami przeciwsłonecznymi oraz odżywcze kremy regenerujące na noc. W salonach kosmetycznych rekomendowany jest masaż twarzy i dekoltu, który pobudza mikrokrążenie, dotlenia komórki skóry, odblokowuje ujścia gruczołów łojowych i zwiększa produkcję kolagenu, co prowadzi do spłycenia drobnych zmarszczek.

W pielęgnacji gabinetowej zaleca się również peelingi chemiczne w wysokich stężeniach, które penetrują głębiej warstwy skóry. Alternatywą są mikrodermabrazje, które poprzez regularne stosowanie wpływają na poprawę elastyczności i jędrności skóry. Zaleca się także peeling kawitacyjny w połączeniu z sonoforezą dla dogłębnego oczyszczania skóry, poprawy mikrokrążenia krwi i dotlenienia komórek skóry. Bardzo korzystne efekty można uzyskać stosując mezoterapię igłową lub bezigłową, która pobudza procesy regeneracyjne, wygładza zmarszczki, nawilża skórę oraz zwiększa jej elastyczność i jędrność.