Poradnik dla obywateli: Jak skutecznie walczyć o zachowanie zieleni w naszych miastach?

W dobie szybko postępującej urbanizacji, często mamy poczucie, że nasze miasta gubią swój naturalny charakter i stają się jedynie przestrzenią zdominowaną przez betonowe konstrukcje. Coraz więcej mieszkańców miejskich zaczyna uświadamiać sobie wagę obecności zieleni w swoim otoczeniu i podejmuje działania mające na celu ochronę istniejących parków, ale także tworzenie nowych terenów zielonych. Narzędzia, które umożliwiają taką walkę, są na wyciągnięcie ręki każdego z nas, bez potrzeby organizowania protestów czy manifestacji. Wystarczy tylko wiedzieć, jak z nich skorzystać. Oto kilka inspirujących przykładów udanych działań na rzecz ochrony zieleni miejskiej.

Miasta nieustannie rosną i rozprzestrzeniają się, tworząc coraz większą sieć ulic, budynków oraz infrastruktury. Dlatego też coraz trudniej jest znaleźć w nich odrobinę spokoju i zieloności. Miejscami, gdzie można odpocząć od miejskiego hałasu i gwaru, powinny być parki i zielenie miejskie.

Zielone przestrzenie miejskie pełnią wiele ważnych funkcji. Są miejscem spotkań i odpoczynku dla mieszkańców, ale także terenem zabaw dla dzieci. Ponadto, deszczówka jest przez nie absorbowana, co pomaga zapobiegać lokalnym podtopieniom, a dodatkowo zieleń wpływa na obniżenie temperatury w upalne dni. Dlatego też praca nad ochroną i powiększaniem terenów zielonych powinna być priorytetem każdego miasta.

Niestety, procedury dotyczące planowania przestrzennego w Polsce bywają skomplikowane i często przekłada się to na to, że zielenie miejskie są sprzedawane inwestorom pod nowe budowy. Chociaż prawo wymaga utrzymania odpowiedniej proporcji terenów zielonych do miejsca zabudowanego, często jest to realizowane poprzez instalowanie krat parkingowych, które umożliwiają wzrost trawy, albo tzw. „zielone dachy”.

Choć z pozoru może wydawać się to zadaniem trudnym, istnieje jednak możliwość odwrócenia tego trendu. W tym celu należy wykorzystać dostępne narzędzia prawne, które pozwalają na ochronę zieleni miejskiej na długie lata. Konkretnym przykładem tego typu działań jest zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (mpzp). Taka zmiana może skutkować objęciem niektórych terenów ochroną, która uniemożliwia ich zabudowę.

Wspomniane narzędzie znalazło swoje zastosowanie w Łodzi, gdzie mieszkańcy ulic Popiełuszki i Kusocińskiego domagali się zmiany mpzp w taki sposób, aby zaplanowany pod budowę centrum handlowego teren został przeznaczony na przestrzeń zieloną. Ich wysiłki przyniosły spodziewane rezultaty – w planie miejscowym wprowadzono zapis uniemożliwiający zabudowę tego terenu.

Każdy obywatel ma prawo do korzystania z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jako narzędzia do walki o więcej zieleni w swoim mieście. To możliwe poprzez złożenie wniosku o rozpoczęcie prac nad nowym planem, zgłoszenie uwag do istniejących zapisów czy też poprzez wniosek o zmianę obecnych ustaleń.