Mitomania – patologiczne kłamstwo. Czym jest i jakie są metody terapeutyczne?

Terminem mitomania określa się zjawisko, w którym jednostka ma skłonność do wymyślania zmyślonych opowieści i tworzenia nierealnych scenariuszy, które wprowadzają w błąd otoczenie. Znana również jako zespół Delbrücka lub pseudologia fantastyczna, mitomania jest uważana za zaburzenie osobowości. Metoda radzenia sobie z tym problemem polega przede wszystkim na psychoterapii, ponieważ patologiczne kłamstwo może prowadzić do wielu problemów w relacjach interpersonalnych. Zgodnie z obserwacjami, objawy mitomanii zazwyczaj pojawiają się w okresie dojrzewania. Ten stan dotyka częściej kobiet.

Charakterystyczną cechą patologicznego kłamania jest to, że osoba opowiadająca nieprawdziwe historie jest absolutnie przekonana o ich prawdziwości, a wszelkie próby przekonania jej o fałszywości jej słów kończą się niepowodzeniem. Mitomani nie są w stanie odróżnić prawdy od fikcji, co prowadzi do wielu problemów. Wiele osób mierzących się z tym zaburzeniem ma tendencję do czytania siebie w sposób nadmiernie pozytywny, nie zważając na opinię innych. Mitomani są zazwyczaj osobami z dobrze rozwiniętymi zdolnościami konwersacyjnymi, które pragną być w centrum uwagi, tworząc historie graniczące z fantastyką naukową.

Pierwsze objawy mitomanii pojawiają się zazwyczaj w okresie dorastania. Terminem pseudologia fantastyczna określa się również fabulacje, czyli bajkowo przekształcone wspomnienia. Mitomania jest czasem mylona z urojeniami, które są zaburzeniami treści myślenia polegające na fałszywych sądach odpornej na argumentację. Urojenia występują najczęściej w schizofrenii.

Przyczyny mitomanii nie są jeszcze w pełni zrozumiane. Wiadomo jednak, że ludzie z pewnymi zaburzeniami osobowości mają skłonność do mówienia nieprawdy i kłamania, a ten wzorzec zachowania często zaczyna się kształtować już we wczesnym dzieciństwie. Naukowcy sugerują, że niska samoocena może być jednym z czynników prowadzących do rozwijania tego zaburzenia.

Zaburzenie to często dotyka osoby, które w dzieciństwie miały do czynienia z różnymi problemami rodzinnymi, takimi jak alkoholizm, choroby psychiczne czy rodzic z przeszłością kryminalną. Badania wykazały korelację między występowaniem mitomanii a negatywnymi doświadczeniami emocjonalnymi, które osoba nie jest w stanie zaakceptować. Obiektywnie rzecz biorąc, mitomania nie jest dziedziczna i nie jest związana z padaczką, chorobami umysłowymi czy niedorozwojem.

Pewne badania sugerują, że skłonność do mówienia nieprawdy może towarzyszyć osobom cierpiącym na ADHD. Wielu naukowców uważa, że traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa lub choroby organiczne mózgu mogą prowadzić do częstszych występowania zespołu Delbrücka. Patologiczne kłamstwo jest obserwowane w połączeniu z wieloma zaburzeniami psychicznymi, takimi jak choroba afektywna dwubiegunowa czy schizofrenia.

U dzieci można również zaobserwować skłonność do tworzenia fikcyjnych historii, choć jest to zazwyczaj tylko przejściowa faza. Dzieci w młodym wieku są często pochłonięte bajkami i fantastycznymi przygodami, co samoistnie ustępuje i nie powinno budzić niepokoju.