Właściwości i działanie Karnityny – witaminy T, Bt, O: badania naukowe i jej rola w organizmie

Karnityna, substancja będąca związkiem chemicznym, jest powszechnie nazywana witaminą T, Bt lub O. Pomimo że człowiek posiada zdolność do samodzielnego jej wytwarzania, nie wszyscy naukowcy klasyfikują ją jako klasyczną witaminę, a raczej jako substancję podobną do witaminy. Synteza karnityny przez organizm jest procesem naturalnym, jednak w pewnych okolicznościach jej dodatkowe spożycie staje się konieczne. Źródłem tej substancji jest wiele produktów spożywczych, takich jak jajka, drób, różnego rodzaju ziarna czy awokado.

Witamina T, zwana także karnityną, jest związkiem chemicznym występującym pod różnymi nazwami naukowymi. Karnityna jako związek amoniowy 4-rzędowy ma istotne znaczenie w metabolizmie większości ssaków, roślin oraz niektórych bakterii. Występuje w dwóch izomerach oznaczonych literą D i L. Czysta karnityna to biały proszek rozpuszczalny w wodzie, rozpuszczalny również w tłuszczach i odporny na działanie temperatury.

Karnityna klasyfikowana jest jako quasi-witamina lub „warunkowo niezbędny” składnik odżywczy, do którego zalicza się również takie substancje jak tauryna, kwas liponowy oraz choliny. Zazwyczaj są one syntetyzowane przez organizm ssaków, jednak w pewnych sytuacjach, np. podczas długotrwałego żywienia pozajelitowego, mogą być konieczne do spożycia. Pierwsze izolacje karnityny przeprowadzane były z mięśni, stąd też pochodzi jej nazwa – od łacińskiego słowa „caro, carnis” oznaczającego mięso. Witamina ta odgrywa ważną rolę w wielu procesach zachodzących w ludzkim organizmie, przede wszystkim w produkcji energii.

Historia badania własności i występowania karnityny

Badania naukowe prowadzone nad karnityną można podzielić na cztery etapy wedle obserwacji dwóch badaczy – Fraenkela i Friedmana. Pierwszym z nich był okres odkrycia karnityny przez Gulewitscha i Krimberga oraz przez Kutschera w 1905 roku. Kolejnym etapem było określenie jej struktury chemicznej około roku 1927. W latach 1935-65 określono główne funkcje witaminy T. Kluczowe badania dotyczące jej roli metabolicznej rozpoczęły się w latach 40. dzięki Fraenkelowi, badającemu wymagania żywieniowe owadów. Wiedza na ten temat ma duże znaczenie dla rolnictwa, umożliwiając skuteczniejszą ochronę roślin przed szkodnikami.

Od lat 60. XX wieku do dnia dzisiejszego odkryto mechanizmy transportu karnityny, jej pierwotne i wtórne niedobory, a także szlak biosyntezy. 27 grudnia 1985 roku L-karnityna została zatwierdzona przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków jako nowa jednostka molekularna pod marką Carnitor 27.

W 1989 roku Rada ds. Żywności i Żywienia stwierdziła, że spożywanie karnityny nie jest konieczne, gdyż większość osób produkuje ją samodzielnie, a zdrowa ludzka wątroba i nerki syntetyzują wystarczające ilości karnityny. Jednakże u niektórych jednostek, ze względu na czynniki genetyczne, organizm nie jest w stanie produkować wystarczającej ilości karnityny. W takich przypadkach karnityna jest dostarczana z zewnątrz w postaci tabletek nutraceutycznych lub suplementów diety.